Η κορτιζόλη είναι απαραίτητη για όλες σχεδόν τις διεργασίες στο σώμα, από τη ρύθμιση της πίεσης του αίματος και τη λειτουργία των νεφρών έως τη ρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης και την οικοδόμηση του λίπους και των μυών, τη σύνθεση των πρωτεϊνών και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ποιες όμως είναι οι επιπτώσεις της κορτιζόλης στη λειτουργία του θυρεοειδούς;

Η κορτιζόλη καθιστά το έργο του θυρεοειδούς πιο αποτελεσματικό.
Μια φυσιολογική ποσότητα κορτιζόλης στο σώμα, ούτε πολύ υψηλή ούτε πολύ χαμηλή, είναι πολύ σημαντική για τη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς.

Κάθε κύτταρο στο σώμα έχει υποδοχείς τόσο για την κορτιζόλη όσο και για τις ορμόνες του θυρεοειδούς και σχεδόν κάθε κυτταρική διαδικασία απαιτεί τη βέλτιστη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.

Τι συμβαίνει όταν τα επίπεδα της κορτιζόλης είναι υψηλά;

Υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, που προκαλούνται συνήθως από την ανταπόκριση των επινεφριδίων σε στρεσογόνους παράγοντες, δημιουργούν μια κατάσταση αντίστασης στις ορμόνες του θυρεοειδούς, που σημαίνει ότι τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να είναι φυσιολογικά, αλλά οι ιστοί του σώματος αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν το ίδιο αποτελεσματικά σε αυτές.
Αυτή η αντίσταση στις ορμόνες του θυρεοειδούς που προκαλείται από τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης δεν περιορίζεται μόνο σε αυτές, αλλά ισχύει και για όλες τις άλλες ορμόνες όπως η ινσουλίνη, η προγεστερόνη, τα οιστρογόνα, η τεστοστερόνη και ακόμη και η ίδια η κορτιζόλη.

Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι ένα κλασικό παράδειγμα.
Χρειάζεται περισσότερη ινσουλίνη για να οδηγήσει τη γλυκόζη στα κύτταρα όταν η κορτιζόλη είναι αυξημένη. Υψηλά επίπεδα κορτιζόλης και ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την αντίσταση στην ινσουλίνη, προκαλούν αύξηση του σωματικού βάρους γύρω από τη μέση, επειδή το σώμα σας θα “προτιμήσει” να αποθηκεύσει λίπος υπάρχει παρά να το “κάψει”.

Μπορεί η θεραπεία με κορτιζόνη / συνθετικά στεροειδή να επηρεάσει το θυρεοειδή;

Η πρεδνιζολόνη, η πρεδνιζόνη, η δεξαμεθαζόνη και άλλα συνθετικά στεροειδή μπορεί μερικές φορές να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό ή να χειροτερέψουν μία ήδη υπάρχουσα υπολειτουργία του θυρεοειδούς.

Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τρόποι που η πρεδνιζολόνη το κάνει αυτό.
Πρώτον, οι κανονικές δόσεις πρεδνιζόνης μπορεί να επηρεάσουν την έκκριση της TSH (διαβάστε εδώ), οδηγώντας σε μειωμένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών στο σώμα. Δεύτερον, πρέπει να γνωρίζουμε ότι στο σώμα υπάρχουν οι ορμόνες Τ3 και Τ4. Η λιγότερο δραστική μορφή Τ4 απελευθερώνεται από το θυρεοειδή. Στη συνέχεια μετατρέπεται στο σώμα στην πιο δραστική μορφή, την Τ3.
Υψηλές δόσεις πρεδνιζόνης έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να επιβραδύνουν τη μετατροπή της ορμόνης στην πιο δραστική μορφή, την Τ3, οδηγώντας στην εμφάνιση συμπτωμάτων υποθυρεοειδισμού, όπως τριχόπτωση και αύξηση του βάρους.

Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά:
Τα γλυκοκορτικοειδή (στεροειδή, “κορτιζόνη”) είναι από καιρό γνωστό ότι επηρεάζουν τα επίπεδα της TSH, της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης.
Οι Wilber και Utiger έδειξαν ότι τα γλυκοκορτικοειδή σε υψηλή δόση οδηγούν σε καταστολή της TSH του ορού σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό αλλά και σε άτομα με φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς.
Η επίδραση των γλυκοκορτικοειδών στην έκκριση TSH πιθανόν να οφείλεται στην αναστολή έκκρισης της TRH από τον υποθάλαμο.
Ακόμη και χαμηλές δόσεις δεξαμεθαζόνης (0.5 mg) μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα της TSH στον ορό, ενώ 30 mg πρεδνιζόνης είναι πιθανόν να μεταβάλλουν σημαντικά τα επίπεδα της TSH.
Αυτή η μείωση των επιπέδων της ΤSH στον ορό οδηγεί με τη σειρά της και σε μειωμένη παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών από το θυρεοειδή αδένα, έστω και πρόσκαιρα.

Ο υποθυρεοειδισμός ή υπερθυρεοειδισμός μπορούν, αντίστροφα, επίσης να επηρεάσουν τη δόση της πρεδνιζόνης. Συγκεκριμένα, άτομα με υπερθυρεοειδισμό μπορεί να χρειαστεί να αυξήσουν τη δόση της πρεδνιζόνης, ενώ εκείνα με υποθυρεοειδισμό μπορεί να μη χρειάζονται τόσο μεγάλη δόση.

Από όλα τα παραπάνω γίνεται σαφής η στενή σχέση μεταξύ της κορτιζόλης, της κορτιζόνης και των θυρεοειδικών ορμονών ή αλλιώς μεταξύ των επινεφριδίων και του θυρεοειδούς αδένα.

Εσείς έχετε ανάλογη εμπειρία; Μοιραστείτε τη με τους αναγνώστες μας στο forum!

 

Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου MD, ειδικός ενδοκρινολόγος – διαβητολόγος
www.endoderma.gr