Αλάτι και πιπέρι, φυστικοβούτυρο και μαρμελάδα, βούτυρο και μέλι.
Υπάρχουν μερικά πράγματα που απλά πάνε μαζί και εργάζονται μαζί σαν ομάδα.
Το ίδιο ισχύει και με τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία στο σώμα.
Ο χαλκός και ο ψευδάργυρος είναι δύο ορυκτά που εργάζονται μαζί σαν ζευγάρι.
Και τα δύο παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στη διατήρηση ενός υγιούς θυρεοειδούς αδένα.
Τόσο ο χαλκός και όσο και ο ψευδάργυρος έχουν διακριτούς ρόλους στην προσπάθεια υποστήριξης του θυρεοειδούς αλλά υπερβολικές ποσότητες ενός ορυκτού οδηγούν συχνά στην ανεπάρκεια του άλλου.
Η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ χαλκού και ψευδαργύρου είναι απαραίτητη για την πρόληψη των ασθενειών του θυρεοειδούς και τη διατήρηση μιας σωστής ποσότητας των θυρεοειδικών ορμονών.

Ακριβώς όπως το βούτυρο και το μέλι έρχονται ξεχωριστά να προσθέσουν κάτι διαφορετικό στο τέλειο πρωινό, το ίδιο κάνουν ο χαλκός και ο ψευδάργυρος για την πρόληψη των προβλημάτων του θυρεοειδούς και τη διατήρηση της υγείας του θυρεοειδούς.

Θυρεοειδής και χαλκός

Ο χαλκός παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό του θυρεοειδούς, ιδιαίτερα στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών και την απορρόφησή τους.
Ο χαλκός διεγείρει την παραγωγή της ορμόνης θυροξίνης (Τ4) και αποτρέπει την υπερβολική απορρόφηση Τ4 από τα κύτταρα του αίματος με τον έλεγχο των επιπέδων του ασβεστίου του σώματος – το ασβέστιο απαιτείται για την σταθεροποίηση των κυτταρικών μεμβρανών, μειώνει συγκεκριμένα τη διαπερατότητα των μεμβρανών των κυττάρων.

Εκτός από αυτό, ο χαλκός απαιτείται επίσης για τη σύνθεση των φωσφολιπιδίων, που βρίσκονται στα έλυτρα μυελίνης, δομές που “μονώνουν” τα νεύρα για την προστασία τους. Τα φωσφολιπίδια απαιτούνται επίσης για τη διέγερση της TSH (θυρεοειδοτρόπου ορμόνης).
Ως εκ τούτου, τα σωστά επίπεδα χαλκού είναι απαραίτητα για την πρόληψη των προβλημάτων του θυρεοειδούς.

Θυρεοειδής και ψευδάργυρος

Ακριβώς όπως ο χαλκός είναι σημαντικός για τη λειτουργία του θυρεοειδούς, ο ψευδάργυρος επίσης είναι αναγκαίος για την πρόληψη των προβλημάτων του θυρεοειδούς.
Ο ψευδάργυρος εμπλέκεται στη διαδικασία που μετατρέπει τη βιολογικά ανενεργή ορμόνη Τ4 στην ενεργό ορμόνη Τ3 (τριιωδοθυρονίνη).
Μια ιταλική μελέτη έδειξε ότι οι ασθενείς που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό απέκτησαν βελτιωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς μετά τη πρόσληψη συμπληρωμάτων διατροφής με ψευδάργυρο.
Η έλλειψη ψευδαργύρου προκαλεί από την άλλη ελάττωση του ρυθμού του μεταβολισμού, η οποία συχνά οδηγεί σε δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Τι συμβαίνει όμως εάν το ένα ή το άλλο από τα δύο ορυκτά βρίσκεται σε ανεπαρκείς ποσότητες στο σώμα;

Ψευδάργυρος, χαλκός και ασθένειες του θυρεοειδούς

Στο τέλειο φαγητό, η σωστή ισορροπία μεταξύ αλατιού και πιπεριού είναι απαραίτητη. Πάρα πολύ πιπέρι και το φαγητό είναι πολύ καυτερό, πάρα πολύ αλάτι και το φαγητό γίνεται πολύ αλμηρό.
Κατά τον ίδιο τρόπο, περίσσεια χαλκού στο σώμα οδηγεί σε μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς και επίσης σταματά τη λειτουργία του ψευδαργύρου.

Μια ανισορροπία της αναλογίας ψευδαργύρου και χαλκού στο σώμα ενδεχομένως να παίζει ρόλο στην ανάπτυξη υποθυρεοειδισμού.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η χορήγηση συμπληρωμάτων αρχικά με ψευδάργυρο και με χαλκό, στη συνέχεια, βοηθά στη θεραπεία του υποθυρεοειδισμού και βελτιώνει τη λειτουργία του θυρεοειδούς.

Ποιοι αντιμετωπίζουν συχνά έλλειψη ψευδαργύρου;

Οι χορτοφάγοι εμφανίζουν πιο συχνά σοβαρές ελλείψεις ψευδαργύρου και συχνά σε αυτούς απαιτούνται έως και 50% υψηλότερες δόσεις συμπληρώματος.
Τα άτομα με ασθένειες του γαστρεντερικού είναι επίσης πιο επιρρεπή σε ελλείψεις ψευδαργύρου και χαλκού. Οι ασθενείς που πάσχουν από ασθένειες των οργάνων που συμμετέχουν στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών όπως η νεφρική νόσος, ο διαβήτης ή ο καρκίνος εμφανίζουν επίσης ανισορροπίες στις ποσότητες ψευδαργύρου και χαλκού.
Ακόμη και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι σημαντικό να συζητηθεί η λήψη συμπληρωμάτων ψευδαργύρου ή/και χαλκού.

 Σε ποιες τροφές μπορώ να βρω τον ψευδάργυρο και το χαλκό;
Ποιες ποσότητες είναι απαραίτητες;

Οι τροφές που λειτουργούν σαν “φυσικά” συμπληρώματα ψευδαργύρου είναι:
τα μύδια, το συκώτι, το μοσχαρίσιο κρέας, τα φασόλια, τα αντίδια, ο αστακός.
Η ημερήσια συνιστώμενη δόση συνίσταται γύρω στα 7 mg την ημέρα για τις γυναίκες και 9 mg την ημέρα για τους άνδρες, γενικότερα όχι περισσότερα από 15 mg.

Και αντίστοιχα μπορείτε να βρείτε ικανοποιητικές ποσότητες χαλκού στο συκώτι, τα στρείδια, το σουσάμι, τη σκόνη κακάο και τη σοκολάτα χωρίς ζάχαρη, τα καρύδια, τους ηλιόσπορους, τις ντομάτες, τα βότανα.
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη για ενήλικες και εφήβους για το χαλκό τίθεται στα 2 – 4 mg/ημέρα. Για τα παιδιά κυμαίνεται μεταξύ 0,7 – 2 mg/ημέρα.

Προσοχή στην ταυτόχρονη ληψη χαλκού και ψευδαργύρου!

Το πρόβλημα με τη λήψη του ψευδαργύρου είναι ότι μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το σύστημα του χαλκού. Το σώμα μας χρειάζεται το χαλκό για την ανάπτυξη της προγεστερόνης και την ισορροπία των οιστρογόνων, την απορρόφηση του σιδήρου και της βιταμίνης C.
Έτσι, εάν λαμβάνετε ψευδάργυρο, ακόμη και για τη λειτουργία του θυρεοειδούς, για περισσότερο από μερικές εβδομάδες, θα πρέπει να συζητήσετε με τον ενδοκρινολόγο σας για το αν θα πρέπει να λάβετε επίσης χαλκό.
Τόσο ο ψευδάργυρος όσο και ο χαλκός αργούν να μεταβολιστούν, έτσι χρειάζεται προσοχή στη χορήγηση ώστε να μη δημιουργηθεί υπερφορτίο.

Σημείωση:
Τοξικώσεις από χαλκό είναι σπάνιες, χρειάζονται δε δόσεις 300 – 500 φορές μεγαλύτερες των κανονικών για να συμβούν. Όσοι πάσχουν από τη νόσο του Wilson (ηπατοφακοειδής εκφύλιση) δε θα πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα χαλκού. Όσοι πάσχουν από ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια δε θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν συμπληρώματα χαλκού χωρίς τη συμβουλή γιατρού.
Δε θα πρέπει επίσης να πίνουν από χάλκινες σωληνώσεις, στις οποίες το νερό παραμένει στάσιμο για μεγάλα διαστήματα.

 

Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου MD, ειδικός ενδοκρινολόγος – διαβητολόγος
www.endoderma.gr