Η θυρεοσφαιρίνη (TG) είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται στα κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα και είναι ουσιαστικά η μορφή αποθήκευσης των θυρεοειδικών ορμονών (Τ3 και Τ4).
Σε ειδικές θέσεις της συνδέονται τα μόρια ιωδίου ώστε να σχηματιστούν αργότερα η θυροξίνη (Τ4) και η τριιωδοθυρονίνη (Τ3).

Τα φυσιολογικά όρια για την TG σε ευθυρεοειδικά ενήλικα άτομα, με επαρκή πρόσληψη ιωδίου και αρνητικά αντιθυρεοειδικά αντισώματα κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 3 και 30 ng/ml, αλλά πολλά εργαστήρια “δίνουν” ανώτερες φυσιολογικές τιμές μέχρι και 70ng/ml.
Στο 87% των φυσιολογικών ατόμων τα επίπεδα της θυρεοσφαιρίνης κυμαίνονται στα <10 ng/mL ή <10 µg/L.
Τα νεογνά έχουν γενικά υψηλότερα επίπεδα θυρεοσφαιρίνης που επανέρχονται στα επίπεδα των ενηλίκων στην ηλικία των 2 ετών.
Τα επίπεδα της θυρεοσφαιρίνης ορού μετά από ολική θυρεοειδεκτομή βρίσκονται συνήθως <5 ng/mL ή <5 µg/L.

---

Τα επίπεδα θυρεοσφαιρίνης στο αίμα χρησιμοποιούνται κυρίως μετεγχειρητικά ως δείκτης για τους διαφοροποιημένους καρκίνους του θυρεοειδούς, το θηλώδες και το θυλακιώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς. 

Η θυρεοσφαιρίνη δεν παράγεται από το μυελοειδές και το αναπλαστικό καρκίνωμα του θυρεοειδούς.

Ο προσδιορισμός της TG και η χρήση της ως καρκινικoύ δείκτη αποκτά σημασία μόνο μετά από ολική θυρεοειδεκτομή ή/ και καταστροφή των θυρεοειδικών υπολλειμμάτων με ραδιενεργό ιώδιο.
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη είναι για την εκτίμηση της μετεγχειρητικής πορείας του ασθενούς, στο πλαίσιο της παρακολούθησης μετά από θυρεοειδεκτομή για την αφαίρεση καρκίνου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα επίπεδα της θυρεοσφαιρίνης μπορεί να παραμείνουν αυξημένα για κάποιους μήνες μετά τη θυρεοειδεκτομή. Αυτό σημαίνει ότι η μέτρησή της δε πρέπει να αξιολογείται νωρίτερα από 3-6 μήνες μετά από την επέμβαση ή τη θεραπεία με το ιώδιο.
Μια μεταγενέστερη ανύψωση των επιπέδων της θυρεοσφαιρίνης είναι μια ένδειξη υποτροπής της νόσου.

Μία όμως μη ανιχνεύσιμη θυρεοσφαιρίνη, όταν υπολογίζεται ενώ λαμβάνεται από τον ασθενή θυροξίνη, δεν αποκλείει υποτροπή ή μετάσταση.
Μάλιστα έχει αναφερθεί ότι γύρω στο 1/3 των ασθενών με λεμφαδενικές μεταστάσεις και το 1/10 αυτών με εξωθυρεοειδικές μεταστάσεις δεν εμφανίζουν ανιχνεύσιμες τιμές θυρεοσφαιρίνης υπό αγωγή με θυροξίνη.
Αν η θυρεοσφαιρίνη είναι ανιχνεύσιμη με κατεσταλμένη TSH , η υποτροπή είναι πολύ πιθανή καθώς αυτή θα αυξηθεί περαιτέρω όταν αυξηθεί η TSH.

Μη ανιχνεύσιμη θυρεοσφαιρίνη μετά από αύξηση της TSH είναι ενδεικτική απουσίας τοπικών υποτροπών και απομακρυσμένων μεταστάσεων και ισχυρός δείκτης αποτελεσματικής θεραπείας.
Θεωρητικά μόνο ελάχιστο ποσοστό των ασθενών αυτών παρουσιάζει υποτροπή 3 χρόνια μετά τη θεραπεία.

---

Σημαντική επίσης είναι η αξιολόγηση των επιπέδων της TG σε περιπτώσεις που οι όζοι εμφανίζονται “ύποπτοι” στο υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς και το αποτέλεσμα της βιοψίας του όζου δεν είναι σαφές. Στις περιπτώσεις αυτές, αυξημένα επίπεδα TG είναι αρκετές φορές ενδεικτικά κακοήθειας.

Aυξημένες τιμές θυρεοσφαιρίνης βρίσκονται κάποιες φορές και σε άλλες, μη κακοήθεις νόσους του θυρεοειδούς όπως:

• Σε βρογχοκήλη, δηλαδή σε καλοήθη διεύρυνση του θυρεοειδούς
• Νόσο του Graves
• Τοξικό αδένωμα του θυρεοειδούς
• Χρόνια θυρεοειδίτιδα
• Θυρεοειδίτιδα της λοχείας
• Υποξεία θυρεοειδίτιδα
• μετά από πρόσφατη διαγνωστική παρακέντηση του θυρεοειδούς

αλλά σπάνια και σε τερατώματα της ωοθήκης που περιέχουν θυρεοειδικό ιστό (struma ovarii) και σε χοριοκαρκινώματα.
Αυξάνεται ακόμη σε ηπατική ανεπάρκεια και κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης.

---

Πολύ συχνά τα αποτελέσματα θυρεοσφαιρίνης μπορεί να περιπλέκονται από την παρουσία αντισωμάτων έναντι της θυρεοσφαιρίνης (αντι – Tg), που συχνά αναφέρονται ως TgAb.

Τα αντισώματα κατά της θυρεοσφαιρίνης είναι παρόντα σε περίπου 10% των υγιών ατόμων αξίας άτομα και σε ένα περίπου διπλάσιο ποσοστό των ασθενών με καρκίνωμα του θυρεοειδούς (20-25%). Αυτά τα αντισώματα εξαφανίζονται από την κυκλοφορία συνήθως 2 περίπου έτη μετά από τη θυρεοειδεκτομή και την καταστροφή του θυρεοειδικού υπολείμματος με ραδιενεργό ιώδιο.
Η παρουσία των αντισωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε εύρεση ψευδώς χαμηλών (ή σπάνια ψευδώς υψηλών) επιπέδων θυρεοσφαιρίνης.
Τα αντισώματα κατά της θυρεοσφαιρίνης συχνά ανευρίσκονται σε ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Χασιμότο ή νόσο του Graves.

Σας έχει γίνει ποτέ μέτρηση θυρεοσφαιρίνης; Με ποια αφορμή;
Γράψτε μας τις εμπειρίες σας στο forum!

Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου, Ενδοκρινολόγος – Θεσσαλονίκη