Οι θυρεοειδικές ορμόνες επηρεάζουν σχεδόν κάθε όργανο του σώματος.

Η θυροξίνη (Τ4) παράγεται μόνο από το θυρεοειδή αδένα, ενώ η τριιωδοθυρονίνη (Τ3) που είναι και η βιολογικά περισσότερο δραστική μορφή των θυρεοειδικών ορμονών, παράγεται κυρίως μέσω της μεταβολής της Τ4 από τα ένζυμα δεϊωδενάσες σε άλλους ιστούς, συμπεριλαμβανομένου και του νεφρού.
Οι ορμόνες του θυρεοειδούς από την άλλη, επηρεάζουν τη νεφρική ανάπτυξη, τη δομή των νεφρών και τη νεφρική αιμάτωση.
Έτσι, οι διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς έχουν συνδεθεί με διαταραχές στη λειτουργία των νεφρών και αντίστροφα, μεταβολές στη θυρεοειδική λειτουργία συμβαίνουν συχνά σε ασθενείς με νεφρική νόσο.

Οι πιο συχνές διαταραχές των νεφρών που συνδέονται με τον υποθυρεοειδισμό είναι η αύξηση των επιπέδων της κρεατινίνης στο αίμα, η μείωση της σπειραματικής διήθησης και η υπονατριαιμία.

Ο υποθυρεοειδισμός συνδέεται με μια αναστρέψιμη αύξηση της κρεατινίνης του ορού τόσο στους ενήλικες όσο και τα παιδιά.
Η αύξηση αυτή παρατηρείται σε περισσότερους από τους μισούς (περίπου 55%) ενήλικες με υποθυρεοειδισμό.

Ο υποθυρεοειδισμός επίσης συνδέεται με μια μείωση του ρυθμού διήθησης των νεφρών που ομαλοποιείται μετά τη χορήγηση θυροξίνης.
Η υπονατριαιμία είναι η πιο συχνή διαταραχή των ηλεκτρολυτών σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό. Η υπονατριαιμία εμφανίζεται στο 45% των ασθενών με υποθυρεοειδισμό, οι οποίοι έχουν αυξημένα επίπεδα κρεατινίνης του ορού, αλλά σε λιγότερο από το ένα τέταρτο (21%) εκείνων με φυσιολογικά επίπεδα κρεατινίνης.

Η νεφρική δυσλειτουργία που προκαλεί η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με τη μείωση των επιπέδων των ορμονών του θυρεοειδούς και όχι με τη θυρεοειδική αυτοανοσία, δηλαδή τα αντισώματα που αναπτύσσονται για παράδειγμα στη θυρεοειδίτιδα του Χασιμότο.

Μεταξύ των μηχανισμών, είναι οι άμεσες επιδράσεις των μειωμένων θυρεοειδικών ορμονών στην καρδιά και τα αγγεία -προκαλούν αυξημένη περιφερική αντίσταση και μείωση της συσταλτικότητας του μυοκαρδίου- αλλά και στο μεταβολισμό (υπερλιπιδαιμία).
Διαβάστε περισσότερα για τη δράση των ορμονών του θυρεοειδούς στην καρδιά και τη χοληστερίνη, πατώντας στις επιμέρους παραπομπές.

Aπό την άλλη πλευρά τα χρόνια νοσήματα των νεφρών επηρεάζουν τόσο τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-θυρεοειδούς όσο και το μεταβολισμό των ορμονών του θυρεοειδούς.
Σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, παρατηρείται η ουραιμία, που είναι η αύξηση σε τοξικά επίπεδα στο αίμα των προϊόντων του μεταβολισμού, τα οποία φυσιολογικά αποβάλλονται μέσω των νεφρών.
H oυραιμία επηρεάζει τη λειτουργία και το μέγεθος του θυρεοειδούς.
Επίσης, οι όζοι του θυρεοειδούς και το καρκίνωμα του θυρεοειδούς είναι πιο συχνά σε ουραιμικούς ασθενείς σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

Η TSH είναι συνήθως φυσιολογική ή αυξημένη σε νεφρικές παθήσεις ενώ οι τιμές των Τ3 και Τ4 είναι συνήθως φυσιολογικές ή χαμηλές.
Η μείωση των επιπέδων Τ3 (σύνδρομο χαμηλής Τ3) είναι η πιο συχνά παρατηρούμενη μεταβολή του θυρεοειδούς σε αυτούς τους ασθενείς.
Αυτή η μείωση των συγκεντρώσεων Τ3 έχει συνδεθεί με μία μείωση στην περιφερική μεταβολή της Τ3 από Τ4.

Τα νοσήματα των νεφρών συνδέονται περισσότερο με την εμφάνιση υποθυρεοειδισμού παρά  υπερθυρεοειδισμού. Η συχνότητα εμφάνισης του υποθυρεοειδισμού είναι μάλιστα υψηλότερη στις γυναίκες και συνδέεται συχνά με υψηλά αντιθυρεοειδικά αντισώματα.

Το νεφρό συμβάλλει επίσης στην κάθαρση του ιωδίου.
Οι συγκεντρώσεις του ιωδίου στο αίμα είναι υψηλές σε χρόνια νεφρική νόσο. Αυτή η περίσσεια ιωδίου έχει συνδεθεί με την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης βρογχοκήλης και υποθυρεοειδισμού στους ασθενείς αυτούς.
Μεγάλη έκθεση στο ιώδιο (π.χ. με σκιαγραφικό) διευκολύνει μάλιστα την ανάπτυξη του υποθυρεοειδισμού.

Από κλινική πρακτική άποψη, σε ασθενείς με νεφρική νόσο, πρέπει να προσδιορίζεται η θυρεοειδική λειτουργία και το αντίστροφο.
Ωστόσο, για να αποφευχθούν τα διαγνωστικά λάθη, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις επιδράσεις του υποθυρεοειδισμού στη νεφρική λειτουργία καθώς και τις αλλαγές στη λειτουργία του θυρεοειδούς που προκαλούνται από τις ασθένειες των νεφρών.

 

Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου MD, ειδικός ενδοκρινολόγος – διαβητολόγος
www.endoderma.gr

 

Διαβάστε ακόμη πώς επηρεάζουν οι νόσοι του θυρεοειδούς την υγεία της καρδιάς!