Η ονομασία του συνδρόμου Burnout προέρχεται από την αγγλική γλώσσα, το ρήμα burnout μπορεί να μεταφραστεί στα ελληνικά ως «εξαντλώ, κατακαίω».

Αναφέρεται σε μια σοβαρή συναισθηματική και σωματική εξάντληση η οποία συνοδεύεται από επιπτώσεις στην αποδοτικότητα και στην γενική καθημερινότητα του ατόμου.

Συχνά το σύνδρομο burnout είναι το τελικό στάδιο μιας περιόδου συνεχόμενης υπερφόρτωσης και υπερκόπωσης σε σωματικό και συναισθηματικό επίπεδο.

Κάποιες φορές μάλιστα αυτή η περίοδος μπορεί να κρατήσει για χρόνια.

Πολύ συχνά αυτό το σύνδρομο πλήττει άτομα ευσυνείδητα, φιλόδοξα, τελειομανή που συχνά βρίσκονται σε περίοδο έντονου στρες, κάτω από πίεση για αύξηση απόδοσης και είναι γενικότερα επιβαρυμένοι από υπερβολικές απαιτήσεις (είτε από απαιτήσεις που θέτουν άλλοι προς αυτούς, είτε από απαιτήσεις που θέτουν μόνοι τους στον εαυτό τους).

Στην ιατρική το σύνδρομο ολοκληρωτικής εξάντλησης ή Burnout δε θεωρείται νόσος, ωστόσο σύμφωνα με το διεθνή οργανισμό υγείας (WHO) και τους όρους “International Classification of Diseases” (ICD) κατατάσσεται στο άρθρο 10 ανάμεσα στα «προβλήματα που σχετίζονται με δυσκολίες στην αντιμετώπιση της ζωής».

Αίτια

Ως βασικό αίτιο για το σύνδρομο Burnout θεωρείται ένας φαύλος κύκλος από υπερβολική εργασία και πίεση για αποδοτικότητα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μπορούν να επηρεάσουν δύο βασικοί παράγοντες την έναρξη αυτού του συνδρόμου.

1. Η υπερβολική επιβάρυνση από εξωτερικούς παράγοντες, π.χ. υπερωρίες, δύσκολα ωράρια εργασίας, άγχος/νευρική συμπεριφορά από συναδέλφους, μέλη της οικογένειας ή σύντροφο όπως και οι φόβοι για την καθημερινή ασφάλεια και προμήθεια των αναγκαίων αποκτημάτων στην ζωή (με ότι εμπερικλείει αυτό).

2. Σε αυτά βεβαίως προστίθενται και οι εσωτερικοί παράγοντες δηλαδή η προσωπικότητα του κάθε ατόμου, με χαρακτηριστικά όπως η τελειομανία, η φιλοδοξία άλλα και ο φόβος της αποτυχίας που κάνουν ένα άτομο να θέτει υπερβολικά υψηλούς και συχνά ανέφικτους προσωπικούς στόχους.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να καταβάλουν σε τέτοιο βαθμό τα συναισθήματα και τον οργανισμό μας που το σώμα φτάνει στην ολοκληρωτική κατάρρευση.

Διάγνωση

Καθώς υπάρχουν διάφορες μορφές του συνδρόμου αυτού θα πρέπει να γίνει επισταμένη έρευνα με ερωτήσεις και ανάλυση ιστορικού από τον ειδικό για να ανακαλύψει από ποια μορφή πάσχει ο ασθενής.

Θεραπεία

Δεν υπάρχει κάποια γενική θεραπεία που μπορεί να θεραπεύσει το σύνδρομο Burnout, καθώς η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.

Συχνά όμως στην θεραπεία περιλαμβάνονται θεραπεία συμπεριφοράς και διαχείρισης προβλημάτων, όπως και ψυχολογική υποστήριξη για την διαχείριση άγχους.

Από φυσικής απόψεως δίνεται βάση σε μια ισορροπημένη διατροφή και ενδυνάμωση της φυσικής κατάστασης.

Συναισθηματικά, τα άτομα αυτά πρέπει να βοηθηθούν λαμβάνοντας υποστήριξη από τα άτομα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος.

Και οπωσδήποτε με πολύ σωματική ξεκούραση, αυτό συχνά περιλαμβάνει την αποχή από ότι ενδεχομένως προκάλεσε αυτό το σύνδρομο π.χ. εργασιακό περιβάλλον.

Συμπτώματα του συνδρόμου Burnout

Τα συμπτώματα του συνδρόμου αυτού είναι ιδιαίτερα πολυποίκιλα και πολυμορφικά. Καθώς ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, ο οργανισμός αντιδρά με εξίσου διαφορετικό τρόπο στον κάθε έναν. Κάποια ωστόσο από τα βασικά χαρακτηριστικά είναι

– κόπωση, συχνά και σε σημείο εξάντλησης

– καταβλητικές τάσεις

– αδυναμία

– ανικανοποίηση και δυσαρέσκεια σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας

Συχνά κάποια συνοδευτικά συμπτώματα μπορεί να είναι

* έλλειψη συγκέντρωσης

* γαστρεντερικά προβλήματα (π.χ. ναυτία, διάρροιες, δυσκοιλιότητα)

* αϋπνίες – προβλήματα με τον ύπνο

* ανορεξία

* μειωμένη λίμπιντο

Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί τα συμπτώματα να φτάσουν σε σημείο να αλλοιώσουν τον χαρακτήρα του ασθενή ή την αντίληψη του για την πραγματικότητα. Εκεί θα πρέπει επειγόντως να απευθυνθεί σε ειδικό.

Σύνδρομο Burnout και θυρεοειδής αδένας

Όταν ο θυρεοειδής αδένας πάσχει από μια δυσλειτουργία αυτό φέρνει μεγάλες επιπτώσεις σε όλο τον οργανισμό. Μάλιστα μπορεί να επηρεάσει κατά πολύ την ψυχολογία. (περισσότερα διαβάστε εδώ)

Η Hashimoto Θυρεοειδίτιδα για παράδειγμα μπορεί να επηρεάσει τον οργανισμό φέρνοντας συμπτώματα όμοια με το σύνδρομο Burnout όπως κόπωση, εξάντληση, γαστρενετερικά προβλήματα, αϋπνία ή υπνηλία (για περισσότερα συμπτώματα διαβάστε εδώ)

Στις εξετάσεις για έλεγχο των θυρεοειδικών ορμονών συχνά βασίζονται μόνο στην τιμή της TSH της οποίας τα όρια θεωρούνται συχνά «φυσιολογικά» όταν βρίσκονται στο 4 -5 mU/l. Ωστόσο μια δυσλειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί σύμφωνα με νέες γνώσεις να υπάρξει και με χαμηλότερες τιμές TSH.

Έτσι λοιπόν μια δυσλειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να μη διαγνωστεί. Συχνά μπορεί να διαγνωστούν κάποιοι ασθενείς με σύνδρομο ολοκληρωτικής εξάντλησης ενώ στην πραγματικότητα πάσχουν από χρόνια αυτοάνοση νόσο.

Βασικό λοιπόν για τη διάγνωση και διαφοροποίηση των δυο αυτών ασθενειών είναι ο πλήρης έλεγχος του θυρεοειδή και των θυρεοειδικών ορμονών όπως και των θυρεοειδικών αντισωμάτων.

Ένας άλλος συσχετισμός αυτών τον δύο ασθενειών είναι η εξής:

Ένα άτομο που πάσχει από μια αυτοάνοση νόσο του θυρεοειδούς αδένα αντιδρά με ιδιαίτερη ευαισθησία στο άγχος. Τα άτομα αυτά δυσκολεύονται στην διαχείριση του άγχους και συχνά αντιδρούν με υπερβολή, κυκλοθυμία και έντονη σωματική κόπωση.
Όλη αυτή η δυσκολία στην διαχείριση του άγχους σε συνδυασμό με έναν έντονο και καταπιεστικό τρόπο ζωής ή μια απαιτητική εργασία μπορούν να προκαλέσουν το σύνδρομο Burnout.

Πρόληψη

Η πρόληψη για το σύνδρομο Burnout έγκειται κυρίως στην σωστή διαχείριση του άγχους.

Για άτομα που πάσχουν από χρόνια αυτοάνοση ασθένεια είναι ιδιαίτερα επιτακτικό όμως και δύσκολο, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, να μάθουν να διαχειρίζονται το άγχος τους.

Καλό είναι να προτιμούν θέσεις εργασίας οι οποίες θα είναι πιο κοντά στον χαρακτήρα και στις προτιμήσεις τους. Να βρίσκουν χόμπι που να τους βοηθάνε να αντιμετωπίσουν την νόσο και παράλληλα να αποφορτίζουν το άγχος. (περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο «Εγώ και το αυτοάνοσο μου…πως να το αποδεχτώ»)

Άρθρο Ανθή Αντωνίου, hashimotaki

Πληροφορίες από dr-gumpert.de, lunow.de