Πολλοί επιστήμονες τονίζουν τελευταία το ρόλο του εντέρου στις αυτοάνοσες διαταραχές και κάποιοι υποστηρίζουν ότι κάθε άτομο με μια αυτοάνοση νόσο παρουσιάζει επίσης μια διαταραχή στην εντερική διαπερατότητα, διαταραχή γνωστή στα αγγλικά ως “leaky gut”.

Τι είναι όμως η αυξημένη εντερική διαπερατότητα (“διαρρέον έντερο”);

Το εσωτερικό του εντέρου είναι επενδεδυμένο από ένα ενιαίο στρώμα κυττάρων που αποτελούν τον βλεννογόνιο φραγμό, δηλαδή το φραγμό μεταξύ του εσωτερικού του εντέρου και του υπόλοιπου σώματος.

Αυτός ο φραγμός είναι αποτελεσματικός αφενός στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, αλλά ταυτόχρονα εμποδίζει τα περισσότερα μεγάλα μόρια και τα μικρόβια να περνούν από το έντερο στην κυκλοφορία του αίματος.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο φραγμός αυτός μπορεί να γίνει λιγότερο αποτελεσματικός και να εμφανίσει «διαρροή» από τον αυλό του εντέρου προς το εσωτερικό του οργανισμού.

Το εντερικό επιθήλιο είναι γνωστό ότι λειτουργεί ως η πρώτη γραμμή άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος, αναγκάζοντας τα μόρια που εισέρχονται στο σώμα μας να περνούν από μια διαδικασία «διαλογής», έτσι ώστε τα σημαντικά θρεπτικά συστατικά να απορροφώνται ενώ τα επιβλαβή μόρια, όπως οι τοξίνες, να απομακρύνονται.

Όμως, σε ορισμένες περιπτώσεις οι σύνδεσμοι αυτοί γίνονται πολύ διαπερατοί, επιτρέποντας σε ανεπιθύμητα μόρια να εισέρχονται κατ ‘ευθείαν στην κυκλοφορία του αίματος.
Αυτό ακριβώς αναφέρεται ως «διαρρέον έντερο» ή «αυξημένη εντερική διαπερατότητα».

Σε αυτό το σημείο, το ανοσοποιητικό σύστημα καλείται να δημιουργήσει αντισώματα προκειμένου να βοηθήσει στην απομάκρυνση των «ξένων» μορίων.
Ένα βασικό σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δεν «ξεχνάει».
Για το λόγο αυτό, την επόμενη φορά που θα έλθει σε επαφή με το ίδιο τρόφιμο, το ανοσοποιητικό σύστημα είναι πιθανό να εμφανίσει παρόμοια αντίδραση προς αυτό. Αυτός είναι ο βασικός μηχανισμός πίσω από τροφικές ευαισθησίες και τις δυσανεξίες. Αυτή η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε φλεγμονή.

Αυτοάνοσα νοσήματα και εντερική διαπερατότητα

Πολλοί ασθενείς με αυτοάνοση νόσο του θυρεοειδούς όπως η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο και η νόσος του Graves υποφέρουν από πολλά από τα συμπτώματα αυτής της διαταραχής της εντερικής διαπερατότητας όπως:

• Εποχιακές αλλεργίες ή άσθμα
• Πεπτικά προβλήματα όπως φούσκωμα, διάρροια ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS)
• Ορμονικές ανισορροπίες, όπως προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο (PMS) ή σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
• Κατάθλιψη, άγχος, σύνδρομο διάσπασης προσοχής & υπερκινητικότητας
• Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης και η ινομυαλγία
• Δερματολογικά νοσήματα όπως η ακμή και το έκζεμα
• Τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες
• Υπερανάπτυξη μυκήτων στο έντερο

---

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι μπορεί να υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους ένα άτομο μπορεί να έχει αυτή τη διαταραχή στην εντερική διαπερατότητα. Η γλουτένη, η πρωτεΐνη που βρίσκεται στα προϊόντα από σιτάρι φέρεται να επηρεάζει την εντερική διαπερατότητα και πολλά άτομα με αυτοάνοσες ασθένειες μπόρεσαν να δουν ανακούφιση των συμπτωμάτων τους μετά από μια δίαιτα χωρίς γλουτένη.
Μερικοί άνθρωποι έχουν ακόμη δει μια πλήρη ύφεση στην αυτοάνοση πάθηση τους, μετά την αφαίρεση της γλουτένης από τη διατροφή τους.

Δυσβίωση

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο το έντερο μπορεί να καθίσταται περισσότερο διαπερατό  στα μικρόβια μπορεί να είναι μια δυσαναλογία των προβιοτικών (καλών βακτηρίων) έναντι των ευκαιριακών (κακών) βακτηρίων του εντέρου, κατάσταση γνωστή επίσης σαν δυσβίωση.

Οι άνθρωποι με αυτοάνοσες νόσους έχουν βρεθεί να έχουν χαμηλότερες ποσότητες των προβιοτικών βακτηρίων και του Lactobacillus bifidus, και υψηλότερες ποσότητες των ευκαιριακών βακτηρίων E. coli και Proteus.
Οι E. Coli & Proteus είναι είδη βακτηρίων που συχνά αναφέρονται ως “ευκαιριακά παθογόνα», διότι μπορούν να καταστούν παθογόνα όταν τους δοθεί η ευκαιρία.
Αν αυτά είναι λιγότερα από τα προβιοτικά βακτήρια, συμπεριφέρονται σαν “καλοί άποικοι” του εντέρου αλλά σε περιόδους όπου υπερτερούν αριθμητικά των προβιοτικών, μπορούν να αρχίσουν να βλάπτουν το τοίχωμα του εντέρου, οδηγώντας σε αυξημένη εντερική διαπερατότητα.

Αυτό το μοτίβο των χαμηλών επιπέδων των προβιοτικών βακτηρίων και υψηλών επιπέδων ευκαιριακών βακτηρίων μπορεί να εξακριβωθεί με ειδικά τεστ που ποσοτικοποιούν  τη μικροβιακή χλωρίδα.

Γιατί είναι σημαντικά τα προβιοτικά και πώς θα αυξήσετε τον πληθυσμό των προβιοτικών βακτηρίων;

Τα προβιοτικά έχουν ερευνηθεί ευρέως για μια ποικιλία συνθηκών συμπεριλαμβανομένων του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, της δυσκοιλιότητας, της βακτηριακής υπερανάπτυξης του λεπτού εντέρου, του άγχους, της κατάθλιψης και δερματικών διαταραχών.
Τα προβιοτικά μπορεί να βοηθήσουν με τη βελτίωση της πέψης και την εξαγωγή των θρεπτικών συστατικών από τις τροφές που τρώμε και μπορεί επίσης να βοηθήσουν στο να ισορροπήσει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Τα προβιοτικά παρασκευάζουν επίσης και μας παρέχουν υψηλές ποσότητες βιταμινών B3 (νιασίνη) και B6 (πυριδοξίνη), φυλλικό οξύ και βιοτίνη, παράγουν λακτάση και αντιβιοτικές ουσίες.

---

Το πρόβλημα με τα περισσότερα εμπορικά προβιοτικά και γιαούρτια είναι ότι δεν έχουν αρκετά ευεργετικά βακτήρια για να κάνουν πραγματικά τη διαφορά.

Μπορείτε να λάβετε την απαραίτητη ποσότητα αν καταναλώνετε τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση καθώς και με τη λήψη προβιοτικών συμπληρωμάτων.

Παρακάτω αναφέρουμε τις καλύτερες προβιοτικές τροφές για τη διατροφή σας.

1. Γιαούρτι
Ένα από τα καλύτερα προβιοτικά τρόφιμα είναι το γιαούρτι, ιδιαίτερα το αυθεντικό, χειροποίητο. Προτιμήστε μάρκες από κατσικίσιο με επιπλέον προβιοτικά όπως ο γαλακτοβάκιλλος. Διαβάστε την ετικέτα με τα συστατικά, καθώς δεν είναι όλα τα γάλατα και τα γιαούρτια ίδια. Πολλά δημοφιλή εμπορικά σήματα περιέχουν ζάχαρη, τεχνητές γλυκαντικές ουσίες και τεχνητά αρώματα.

2. Kεφίρ
Όπως και το γιαούρτι, αυτό το γαλακτοκομικό που έχει υποστεί ζύμωση, είναι ένας μοναδικός συνδυασμός κατσικίσιου γάλακτος και σπόρων κεφίρ. Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε γαλακτοβάκιλλους και άλλα βακτήρια και είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και σε ωφέλιμες ποικιλίες ενζύμων.
Προτιμήστε το οργανικό ή βιολογικό κεφίρ.

3. Ξινολάχανο
Προέρχεται από λάχανο που έχει υποστεί ζύμωση (καθώς και άλλα λαχανικά), είναι ιδιαίτερα θρεπτικό, αλλά και βοηθά στη μείωση των αλλεργικών συμπτωμάτων. Το ξινολάχανο είναι επίσης πλούσιο σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, A, E και C.

4. Μαύρη σοκολάτα
Τα προβιοτικά μπορούν να προστεθούν σε υψηλής ποιότητας σκούρα σοκολάτα, μέχρι και τέσσερις φορές περισσότερο από πολλές μορφές γαλακτοκομικών. Αυτό είναι ένα μόνο από τα οφέλη για την υγεία της μαύρης σοκολάτας.

5. Τουρσί
Είτε το πιστεύετε είτε όχι, το τουρσί είναι μια εξαιρετική πηγή προβιοτικών. Προσπαθήστε να φτιάξετε δικά σας σπιτικά τουρσιά χωρίς την προσθήκη ξυδιού. Το θαλασσινό αλάτι και το νερό ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των ωφέλιμων βακτηρίων, ενώ δίνουν στην πίκλες πεπτικά οφέλη.

6. Ψωμί
Το ψωμί με προζύμι περιέχει γαλακτοβάκιλλους, που συντελούν στην καλύτερη πέψη. Το προζύμι αποτελεί μια συμβιωτική καλλιέργεια μικροοργανισμών με ευεργετικές ιδιότητες.

Συμβουλή για τη χρήση προβιοτικών συμπληρωμάτων…

Αν μόλις ξεκινήσατε να λαμβάνετε τα προβιοτικά, πρέπει να ξεκινήσετε με χαμηλές ποσότητες, καθώς μπορεί να έχετε αυξημένα συμπτώματα αν η χλωρίδα του εντέρου σας αλλάξει πολύ γρήγορα.

Το μεγάλο πλεονέκτημα των συμπληρωμάτων διατροφής είναι ότι περιέχουν διαφορετικά προβιοτικά στελέχη που μπορούν να είναι ωφέλιμα σε διαφορετικές περιστάσεις. Τα προβιοτικά παρουσιάζουν ένα ευρύ φάσμα δράσης και δεν έχουν όλα τις ίδιες ιδιότητες. Συνεπώς, η επιλογή του κατάλληλου στελέχους για κάθε τύπο πάθησης, δεν είναι μόνο σημαντική, αλλά και απαραίτητη.

Για παράδειγμα ο Saccharomyces Boulardii είναι ένας ευεργετικός μύκητας που βοηθά να εξουδετερωθούν τα παθογόνα βακτήρια, η Candida, μερικά παράσιτα (συμπεριλαμβανομένης της Blastocystis hominis) και το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού Η. Pylori, ένα βακτήριο που έχει συνδεθεί με έλκη στο στομάχι και τη θυρεοειδίτιδα  Hashimoto. Ο S. Boulardii δεν αποικίζει το τοίχωμα του εντέρου, αλλά αντ ‘αυτού προκαλεί αύξηση της εκκριτικής IgA, η οποία υποστηρίζει τη φυσική άμυνα του σώματός μας ενάντια στις μολύνσεις και τα ευκαιριακά βακτήρια του εντέρου.

Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου MD, Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος, Θεσσαλονίκη

 

Πηγές:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4056127/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26175488
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25896342
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26122213
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21831795