Όλα όσα θα θέλατε να ρωτήσετε τον ενδοκρινολόγο σας για τους όζους του θυρεοειδούς αδένα και τη βρογχοκήλη:
Τι είναι ένας όζος στο θυρεοειδή και τι η βρογχοκήλη; Εκδηλώνεται ένας όζος ή η βρογχοκήλη με συμπτώματα; Πότε είναι οι όζοι επικίνδυνοι; Πώς γίνεται η διερεύνηση των θυρεοειδικών όζων; Πότε πρέπει να γίνεται υπέρηχος, πότε παρακέντηση, πότε σπινθηρογράφημα και πότε αφαίρεση του όζου; Τι είναι ο ψυχρός όζος του θυρεοειδούς;

Ε: Τι είναι ένας θυρεοειδικός όζος;

Α: Ο όρος “όζος του θυρεοειδούς” είναι αυτός που χρησιμοποιείται για μια “μάζα”, ένα “εξόγκωμα” στο θυρεοειδή. Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι πολύ συχνοί, βρίσκονται σε περισσότερο από το 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών.
Ευτυχώς, περίπου το 90% των όζων είναι καλοήθεις. Εάν ένας γιατρός ή ο ασθενής αισθάνεται στην ψηλάφηση μία μάζα ή μία διόγκωση στην περιοχή του θυρεοειδούς αδένα, ένα υπερηχογράφημα θυρεοειδούς θα επιβεβαιώσει ή θα αποκλείσει την παρουσία του θυρεοειδικού όζου. Όταν τα οζίδια ανακαλύπτονται τυχαία με μια αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία ή στο υπερηχογράφημα των καρωτίδων, το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς ενδείκνυται επίσης για να συλλεχθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για αυτά.

Οι περισσότεροι όζοι είναι ασυμπτωματικοί. Ορισμένα οζίδια είναι αρκετά μεγάλα ώστε να είναι ορατά, ιδίως σε ένα λεπτό λαιμό.
Όταν είναι μεγάλοι, οι όζοι του θυρεοειδούς μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα πίεσης στο λαιμό και σπανίως μπορεί να επηρεάσουν την αναπνοή και την κατάποση.
Σε πολλές περιπτώσεις, μια παρακέντηση του όζου με λεπτή βελόνα (FNA) και η βιοψία του όζου από τον ενδοκρινολόγο είναι απαραίτητες για να καθοριστεί εάν ένα θυρεοειδικός όζος είναι καλοήθης ή κακοήθης.

Ε: Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στον όζο και τη βρογχοκήλη;

Α: Η βρογχοκήλη είναι ένας ιατρικός όρος που χρησιμοποιείται για μία γενικευμένη ανώμαλη διόγκωση του θυρεοειδούς. Αυτή μπορεί να εμφανίζεται σαν ένα πρήξιμο – οίδημα στο μπροστινό μέρος του λαιμού.
Μια κοινή αιτία της γενικής διόγκωσης του θυρεοειδούς είναι η καλοήθης φλεγμονή του θυρεοειδούς που ονομάζεται θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η οποία μπορεί να προκαλέσει υπολειτουργία του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμό).
Ο θυρεοειδής αδένας μπορεί επίσης να διογκωθεί σε ένα υπερδραστήριο θυρεοειδή λόγω μιας αυτοάνοσης νόσου που ονομάζεται νόσος του Graves.
Ο θυρεοειδής μπορεί ακόμη να διευρυνθεί, διότι περιέχει πολλαπλά οζίδια (πολυοζώδης βρογχοκήλη).
Ο πολυοζώδης θυρεοειδής αδένας τις πιο πολλές φορές λειτουργεί κανονικά, χωρίς να παρατηρείται κάποια αλλαγή στα εργαστηριακά ευρήματα. Σπάνια μπορεί να υπάρχει και υπερθυρεοειδισμός, ειδικά αν κάποιος από τους όζους παράγει περίσσεια θυρεοειδικών ορμονών. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο συγκεκριμένος όζος ονομάζεται τοξικό αδένωμα του θυρεοειδούς αδένα και η βρογχοκήλη τοξική.

Ε: Τι είναι ο πολυοζώδης θυρεοειδής ή πολυοζώδης βρογχοκήλη;

A: Όταν ο θυρεοειδής αδένας περιέχει πολλαπλά οζίδια, θεωρείται πολυοζώδης.
Δεν υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ πολυοζώδους θυρεοειδούς και πολυοζώδους βρογχοκήλης, αλλά ο όρος βρογχοκήλη σημαίνει ότι ο θυρεοειδής αδένας μεγενθύνεται.
Μερικές φορές αν τα οζίδια συνεχίσουν να διευρύνονται, μπορεί να προκαλέσει η βρογχοκήλη πίεση στο λαιμό και δυσκολία στην αναπνοή ή την κατάποση.
Σε ασθενείς με πολυοζώδη βρογχοκήλη πρέπει να τα οζίδια να αξιολογούνται από ενδοκρινολόγο σε τακτική βάση, αρχικά με τη φυσική εξέταση και το υπερηχογράφημα.

Ε: Τι προκαλεί το σχηματισμό των θυρεοειδικών όζων;

Α: Οι όζοι είναι τόσο συχνοί στο γενικό πληθυσμό που δεν βέβαιο αν οφείλονται σε γενετικούς παράγοντες. Η έκθεση σε υπερβολική ακτινοβολία κατά την παιδική ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση όζων του θυρεοειδούς και καρκίνου του θυρεοειδούς στην πορεία.
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, προκαλεί συχνά μια διάχυτη ανομοιομορφία του θυρεοειδούς, η οποία υπερηχογραφικά μπορεί να παρερμηνευθεί ως οζώδης θυρεοειδής αδένας.
Σε περιοχές με ανεπάρκεια ιωδίου, τα οζίδια συχνά αναπτύσσονται σε μεγάλο μέγεθος, αλλά η ίδια η ανεπάρκεια ιωδίου δεν προκαλεί θυρεοειδικούς όζους.

Ε: Πώς γίνεται η διάγνωση και διερεύνηση των θυρεοειδικών όζων;

Α: Οι θυρεοειδικοί όζοι συνήθως ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια απεικονιστικών εξετάσεων, όπως η αξονική ή μαγνητική τομογραφίες ή σε υπερηχογραφήματα που γίνονται για άλλους λόγους.
Οι όζοι του θυρεοειδούς μπορεί να ανακαλυφθούν από τον ίδιο ασθενή ή τον ενδοκρινολόγο κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης. Τι περιλαμβάνει όμως η διερεύνηση των όζων;

• Φυσική εξέταση και ανασκόπηση του ιατρικού ιστορικού
• Εξέταση αίματος για να ελεγχθεί η λειτουργία του θυρεοειδούς – περιλαμβάνει τον έλεγχο της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) και των ελεύθερων θυρεοειδικών ορμονών Τ3 και Τ4.
• Προσδιορισμό της καλσιτονίνης, μιας ορμόνης που παράγεται από τα C- κύτταρα του αδένα και βρίσκεται αυξημένη στο μυελοειδές καρκίνωμα του θυροειδούς. Διαβάστε για την καλσιτονίνη εδώ.
• Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς για την επιβεβαίωση της παρουσίας των όζων, την εκτίμηση του μέγεθους και έλεγχο των χαρακτηριστικών τους
• Ανάλογα με τα ευρήματα, βιοψία μια λεπτή βελόνα / παρακέντηση του όζου για να ελεγχθεί ιστολογικά το οζίδιο

Σε περίπτωση που οι όζοι είναι μεγαλύτεροι από 10 mm, ενδείκνυται ένα σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς αδένα για να εξακριβωθεί αν πρόκειται για ψυχρό όζο του θυροειδούς. Για ένα σπινθηρογράφημα υπάρχουν και άλλες ενδείξεις, τις οποίες κάθε φορά καλείται να επιβεβαιώσει ή να απορρίψει ο ενδοκρινολόγος.
Διάβασε για το τι σημαίνει και πώς αντιμετώπιζεται ο ψυχρός όζος του θυρεοειδούς εδώ.

Ε: Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας των όζων που εμφανίζονται να είναι καλοήθεις στη βιοψία;

Α: Για τους ασθενείς με φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς και οζίδια, τα συχνά υπερηχογραφήματα είναι αναγκαία για να είμαστε σίγουροι ότι τα οζίδια δεν αλλάζουν, ότι τα χαρακτηριστικά τους δε μεταβάλλονται.
Οι επαναληπτικές βιοψίες μπορεί να καταστούν αναγκαίες αν το μέγεθος του όζου ή η εικόνα του υπερηχογραφήματος αλλάζουν χαρακτηριστικά.
Παρά το γεγονός ότι ένα αρνητικό για κακοήθεια ιστολογικό αποτέλεσμα είναι πολύ καθησυχαστικό, η συνεχής παρακολούθηση είναι απαραίτητη, καθώς βιοψίες δεν παρουσιάζουν 100% ακρίβεια και ευαισθησία.

Σε ορισμένους ασθενείς με φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς και οζίδια, συνταγογραφείται θυρεοειδική ορμόνη – θυροξίνη  για την πρόληψη περαιτέρω ανάπτυξης και ενδεχομένως μείωσης του μεγέθους του όζου.
H θεραπεία διαρκεί μεγάλο διάστημα και, δυστυχώς, δεν αποδίδει πάντα. Eίμαστε επιφυλακτικοί να συνεχίσουμε την αγωγή αυτή σε γυναίκες μετά την κλιμακτήριο (ίσως προκαλέσουμε ή επιδεινώσουμε μια πιθανή οστεοπόρωση) και σε άτομα μεγάλης ηλικίας με καρδιακά προβλήματα (μπορεί να προκληθεί ταχυκαρδία, που θα επιβαρύνει το υπάρχον πρόβλημα).

Όταν τα οζίδια προκαλέσουν τοπικά συμπτώματα, παρουσιάζουν συνεχή ανάπτυξη ή αποτελούν πηγή ανησυχίας, η χειρουργική αφαίρεση είναι συχνά η κατάλληλη επιλογή.
Σε περίπτωση υπερθυρεοειδισμού σε έναν ασθενή με όζους του θυρεοειδούς, το ραδιενεργό ιώδιο και η χειρουργική επέμβαση είναι και οι δύο εξαιρετικές εναλλακτικές λύσεις. Το ποια από τις δύο αναπαριστά την καταλληλότερη λύση σε κάθε περίπτωση πρέπει να αποφασιστεί από τον ενδοκρινολόγο μετά από διάλογο με τον ασθενή.

Ε: Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας για τους όζους που φαίνονται ιστολογικά να είναι καρκινικοί (κακοήθεις);

A: Τα οζίδια που είναι ύποπτα για κακοήθεια στη βιοψία, συνήθως αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία για τους περισσότερους καρκινικούς όζους του θυρεοειδούς αρχίζει με τη χειρουργική αφαίρεση των όζων.
Ο πιο κοινός καρκίνος του θυρεοειδούς είναι το θηλώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς.
Μετά από χειρουργική επέμβαση για καλά διαφοροποιημένα καρκινώματα του θυρεοειδούς, η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο μπορεί να είναι απαραίτητη για την καταστροφή τυχόν υπολειμμάτων θυρεοειδικού ιστού.

Το μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς απαιτεί επίσης τη χειρουργική επέμβαση, αλλά υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις. Σε ορισμένους ασθενείς, αυτός ο καρκίνος σχετίζεται με ένα επινεφριδιακό όγκο που ονομάζεται φαιοχρωμοκύττωμα και πρέπει να αποκλεισθεί πριν από τη χειρουργική επέμβαση του θυρεοειδούς.
Σε ορισμένους ασθενείς, αυτός ο καρκίνος βρίσκεται στα μέλη της ίδιας οικογένειας, ως εκ τούτου, οι ασθενείς μπορεί να απαιτούν ειδικό γενετικό έλεγχο.

Ε: Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας για οζίδια του θυρεοειδούς για τα οποία η βιοψία δε δίνει σαφές αποτέλεσμα;

A: Οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς χαρακτηρίζονται ως καλοήθεις ή κακοήθεις (καρκίνος) μετά από παρακέντηση του όζου. Ωστόσο, το 20-25% των βιοψιών δεν προσφέρουν μία σαφή απάντηση.
Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε σίγουρα να πούμε αν ο όζος είναι καλοήθης ή κακοήθης βασιζόμενοι στο εν λόγω αποτέλεσμα της παρακέντησης.
Οι εναλλακτικές λύσεις τότε περιλαμβάνουν:

• Επανάληψη της παρακέντησης του όζου
• Επανάληψη της βιοψίας με ειδικές δοκιμές για την ανάλυση των γενετικών χαρακτηριστικών του όγκου
• Χειρουργική επέμβαση με αφαίρεση του όζου για μια οριστική απάντηση

Κάθε περίπτωση ασθενούς είναι μοναδική και ο ενδοκρινολόγος είναι αυτός που θα αξιολογήσει τις παραμέτρους και θα προτείνει την καταλληλότερη κάθε φορά οδό διερεύνησης και θεραπείας.

Έχετε προσωπικές εμπειρίες και ερωτήσεις σχετικά με τους θυρεοειδικούς όζους; Επικοινωνήστε με τα μέλη της σελίδας μας στο forum!

Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου MD, ειδικός ενδοκρινολόγος
www.endoderma.gr