Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από νόσους του θυρεοειδούς αδένα.
Για τη σωστή θεραπεία μιας διαταραχής του θυρεοειδούς πρέπει να τεθεί αρχικά η ακριβής διάγνωση. Σε πολλές περιπτώσεις βοηθά σε αυτό ένα σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς.

Το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς είναι μια εξέταση που μετρά το βαθμό που το ιώδιο προσλαμβάνεται στις διάφορες περιοχές του θυρεοειδούς.

Το ιώδιο είναι ένα αναπόσπαστο τμήμα των ορμονών του θυρεοειδούς.
Πρέπει να προσληφθεί από το θυρεοειδικό ιστό από το αίμα ώστε να σχηματιστούν ορμόνες.
Έτσι, για το σπινθηρογράφημα χρησιμοποιείται ραδιενεργό ιώδιο ή άλλες ραδιενεργές ουσίες / ραδιοϊσότοπα, που προσλαμβάνονται παρόμοια από το θυρεοειδή όπως το κανονικό ιώδιο.
Μόλις εισαχθεί στο σώμα, το ραδιοϊσότοπο κατευθύνεται στο όργανο που αποτελεί το στόχο του, όπου εκπέμπει ακτίνες γάμμα, τις οποίες μπορεί να ανιχνεύσει μια κάμερα ακτινών γάμμα. Ένας υπολογιστής αναλύει τα αποτελέσματα και φτιάχνει μια πολύχρωμη εικόνα, η οποία μπορεί να εμφανιστεί στην οθόνη.
Έτσι, μπορούμε να δούμε πόσο ισχυρά αποθηκεύουν οι διάφορες περιοχές του θυρεοειδούς ιώδιο. Αν με το υπερηχογράφημα έχουν προσδιοριστεί όζοι στο θυρεοειδή αδένα, το σπινθηρογράφημα μπορεί να συμβάλει στην ακριβέστερη ταξινόμηση των όζων!

Πώς γίνεται το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς;

Για τη διενέργεια του σπινθηρογραφήματος ο γιατρός εγχέει το ραδιοϊσότοπο σε μια φλέβα (συνήθως στο βραχίονα). Μετά από λίγα λεπτά, το ραδιονουκλίδιο έχει συσσωρευτεί στο θυρεοειδή αδένα και μπορεί να μετρηθεί.
Η ακτινοβολία που εκπέμπεται από το  ραδιονουκλίδιο καταγράφεται από τη γάμμα κάμερα.

Έτσι, η δραστηριότητα των μεμονωμένων περιοχών του θυρεοειδούς μπορεί να χαρτογραφηθεί και η λειτουργία τους μπορεί να αξιολογηθεί.
Οι ενδοκρινολόγοι και οι πυρηνικοί ιατροί αναφέρουν τον όρο «πρόσληψη ραδιονουκλιδίου».
Η μέτρηση διαρκεί περίπου δέκα με είκοσι λεπτά!

Σε τι χρησιμεύει το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς;

Το σπινθηρογράφημα παρέχει πληροφορίες για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών στις διάφορες περιοχές του θυρεοειδούς αδένα.
Αν στο υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς έχει απεικονιστεί ένα μεγάλο οζίδιο, το σπινθηρογράφημα θα μας δώσει περισσότερες πληροφορίες για τη φύση του όζου.

Οι “θερμοί” όζοι, αντιστοιχούν σε περιοχές που παράγουν ορμόνες ανεξέλεγκτα, τα λεγόμενα αυτόνομα αδενώματα, περιοχές στις οποίες παρατηρείται αυξημένη πρόσληψη του ραδιονουκλιδίου στο σπινθηρογράφημα.
Αντίθετα οι “κρύες” ή χαμηλής πρόσληψης περιοχές μπορεί να σημαίνουν μια κύστη ή μια φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, πίσω από ένα κρύο οζίδιο κρύβεται μία κακοήθης εξαλλαγή.
Στη θυρεοειδίτιδα Χασιμότο μπορεί στα αρχικά στάδια να έχουμε ένα φυσιολογικό σπινθηρογράφημα, μία φυσιολογική πρόσληψη του φαρμάκου. Με τον καιρό και όσο ο ιστός καταστρέφεται και εγκαθίσταται υποθυροειδισμός, το πιθανότερο είναι να παρατηρηθεί μειωμένη πρόσληψη του φαρμάκου στο σπινθηρογράφημα, λόγω των υπολειτουργικών περιοχών, οι οποίες και θα εμφανίζονται ως “ψυχρές” περιοχές.
Για τους όζους του θυρεοειδούς διαβάστε περισσότερα στα άρθρα μας:
Όζοι και βρογχοκήλη και Ψυχρός όζος θυρεοειδούς.

Τι κινδύνους κρύβει το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς;
Πρέπει να πάρω προφυλάξεις;
Τι παρενέργειες μπορεί να έχει το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς;

Πολλοί ασθενείς ανησυχούν επειδή για το σπινθηρογράφημα χρησιμοποιείται ραδιενεργό υλικό. Ωστόσο, τα ραδιονουκλίδια που χρησιμοποιούνται έχουν μία βραχεία ημίσεια ζωή. Δηλαδή, αποσυντίθενται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα σε μη ραδιενεργές ουσίες.
Ως αποτέλεσμα, το σπινθηρογράφημα συνδέεται με την πρόσληψη χαμηλής ακτινοβολίας από τον ασθενή, συγκρίσιμης με μία ακτινογραφία θώρακος.

Εκτός από την έκθεση σε ακτινοβολία, οι μικρές ποσότητες του 99mTc (τεχνήτιο) και του 123Ι που χρησιμοποιούνται είναι πολύ καλά ανεκτές, έτσι ώστε οι παρενέργειες να είναι εξαιρετικά σπάνιες. Οι περισσότεροι ασθενείς που είναι αλλεργικοί στο ιώδιο, δεν παρουσίαζουν καμία αντίδραση. Παρ ‘όλα αυτά, θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό εάν είναι γνωστή η αλλεργία στο ιώδιο.

Οι έγκυες γυναίκες, συνήθως δεν υποβάλλονται σε σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς, εκτός από εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις. Στις μητέρες που θηλάζουν, ο θηλασμός πρέπει να ανασταλεί σε συνεννόηση με τον ιατρό για κάποιο χρονικό διάστημα.

Πώς μπορώ να προετοιμαστώ για το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς;

Σε γενικές γραμμές, δεν απαιτείται ιδιαίτερη προετοιμασία για το σπινθηρογράφημα.
Ιδιαίτερα όμως σε ασθενείς με θερμούς όζους, μπορεί να είναι απαραίτητη πριν από την εξέταση η λήψη θυρεοειδικών ορμονών σε μορφή χαπιού κατά τη διάρκεια αρκετών ημερών ή εβδομάδων. Ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει εγκαίρως.
Επιπλέον, ο ιατρός θα σας ρωτήσει για τη λήψη φαρμάκων ή για προηγηθείσες εξετάσεις τους τελευταίους τρεις μήνες, καθώς το αποτέλεσμα του σπινθηρογραφήματος μπορεί να επηρεαστεί από πολλές ουσίες. (π.χ. θυρεοειδικές ορμόνες, αντιθυρεοειδικά φάρμακα, λήψη σκιαγραφικού που περιέχει ιώδιο τους τελευταίους μήνες, πχ. κατά τη διενέργεια μιας αξονικής τομογραφίας).

 

Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου MD, Ενδοκρινολόγος, Θεσσαλονίκη  – www.endoderma.gr