Οι αυτοάνοσες νόσοι του θυρεοειδούς, ανάμεσά τους και η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο, θεωρούνται οι πιο κοινές αυτοάνοσες διαταραχές και πολλές φορές μπορεί να σχετίζονται με αυτοάνοσες νόσους άλλων ενδοκρινών αδένων καθώς και με μη -ενδοκρινικές νόσους.

Ο προσδιορισμός του τίτλου των αντιθυρεοειδικών αυτοαντισωμάτων απαιτείται για την εργαστηριακή διάγνωση της θυρεοειδικής αυτοανοσίας.
Στα αυτοαντισώματα αυτά συγκαταλέγονται τα αντισώματα ενάντια στην θυρεοειδική υπεροξειδάση (TPOAb) και αυτά της θυρεοεσφαιρίνης (TgAb).

Από την άλλη πλευρά, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ) είναι μια αυτοάνοση διαταραχή με πολυπαραγοντική αιτιολογία, η οποία χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη χρόνιας φλεγμονής, την ενεργοποίηση του συμπληρώματος, την παραγωγή αυτοαντισωμάτων καθώς και την εναπόθεση ανοσοσυμπλεγμάτων, στοιχεία που οδηγούν σταδιακά σε βλάβες των ιστών και των οργάνων.
Δεν υπάρχει ομοιόμορφος τύπος συμπτωμάτων στην έναρξη της ασθένειας,  ο λύκος έχει πολλές μορφές. Πολλοί άνθρωποι τα καταφέρνουν χωρίς πολλά προβλήματα.

• Πυρετός, αδυναμία ή απώλεια βάρους μπορούν να είναι μεταξύ των αρχικών συμπτωμάτων της πάθησης.
• Εξάνθημα του δέρματος μπορεί να εμφανιστεί στο πρόσωπο, τα χέρια ή το λαιμό.
  Όταν αυτό το εξάνθημα περιλαμβάνει τη μύτη και τα μάγουλα, ονομάζεται εξάνθημα της πεταλούδας. Σε άτομα που είναι πολύ ευαίσθητα στο υπεριώδες φως, το εξάνθημα μπορεί να εμφανιστεί ή να χειροτερέψει μετά από έκθεση στον ήλιο.
• Μερικές φορές τα δάκτυλα είναι ασυνήθιστα ευαίσθητα στο κρύο και γίνονται μπλε κατά την έκθεση σε αυτό. Αυτή η αλλαγή χρώματος ονομάζεται φαινόμενο Raynaud.
• Ένα άλλο σύμπτωμα του λύκου μπορεί να είναι οι αρθραλγίες στα δάκτυλα των χεριών, τους αγκώνες, τα γόνατα ή τους αστραγάλους. Ένα αίσθημα πρωινής δυσκαμψίας των αρθρώσεων και μυών μπορεί να συνοδεύει το πρωινό ξύπνημα.
• Άλλα συνήθη συμπτώματα της ασθένειας περιλαμβάνουν διόγκωση λεμφαδένων, ανορεξία, τριχόπτωση, ναυτία και εμετό.
• Μπορεί να υπάρξει αυξημένη τάση για λοιμώξεις, αναιμία ή εύκολη αιμορραγία. Η αναιμία οφείλεται στην ελάττωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος, προκαλώντας αδυναμία, ωχρότητα ή ακόμα και δύσπνοια.
• Άλλα συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν την ορογονίτιδα (φλεγμονή του βλεννογόνου  π.χ. της καρδιάς ή των πνευμόνων) προκαλώντας συμπτώματα πόνου με την αναπνοή ή δύσπνοια.
• Συχνά εμφανίζονται προβλήματα στα νεφρά.
• Ορισμένες φορές τα άτομα με λύκο παρουσιάζουν κατάθλιψη ή ανικανότητα συγκέντρωσης. Μπορούν να εμφανιστούν απότομες αλλαγές στη διάθεση ή ασυνήθιστη συμπεριφορά. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να οφείλονται στην ίδια την ασθένεια ή να αποτελούν αντίδραση στις αλλαγές που προκαλούνται από την ασθένεια στην εμφάνιση και την ενεργητικότητα. Ένα μικρό ποσοστό ατόμων μπορεί να παρουσιάσουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα νευρολογικά και ψυχολογικά (π.χ. σπασμοί όμοιοι με της επιληψίας) που σπάνια επιμένουν.

---

Είναι κοινή αντίληψη ότι τα άτομα ή τα μέλη της οικογένειας των ατόμων που πάσχουν από αυτοάνοση νόσο είναι σε υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν μια άλλη ανοσο-διαμεσολαβούμενη διαταραχή.

Η πιθανή συσχέτιση μεταξύ των αυτοάνοσων νόσων του θυρεοειδούς, δηλαδή της θυρεοειδίτιδας Χασιμότο και της νόσου του Graves, και του ερυθηματώδους λύκου βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών μελετών και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, γιατί μπορεί να μας βοηθήσει να προγραμματίσουμε τόσο προληπτικές όσο και θεραπευτικές στρατηγικές.

Τον Απρίλη του 2015 δημοσιεύθηκε ωστόσο μία μεταανάλυση (συγκεντρωτική εκτίμηση) 15 σχετικών ερευνών, με συνολικά 1076 ασθενείς με ερυθηματώδη λύκο, με σκοπό να εκτιμηθεί ποσοτικά κατά πόσον υπάρχει σύνδεση μεταξύ των αυτοάνοσων νόσων του θυρεοειδούς και του ΣΕΛ.

Τα αποτελέσματα αυτής της μεταανάλυσης έδειξαν ότι ο τίτλος των θυρεοειδικών αυτοαντισωμάτων σε ασθενείς με ερυθηματώδη λύκο ήταν σημαντικά υψηλότερος από ό, τι στις ομάδες των υγιών ασθενών που χρησιμοποιήθηκαν συγκριτικά, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο ερυθηματώδης λύκος μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο θυρεοειδικής αυτοανοσίας.

Παλαιότερη μελέτη μάλιστα είχε υποστηρίξει ότι ασθενείς με λύκο εμφάνιζαν πολύ συχνότερα υποθυρεοειδισμό σε σχέση με υπερθυρεοειδισμό (2).

Αυξημένος επιπολασμός της θυρεοειδίτιδας του Χασιμότο έχει παρατηρηθεί και ανάμεσα στους ασθενείς που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα (διαβάστε εδώ) αλλά και ινομυαλγία.
Πολλές φορές μάλιστα, τα συμπτώματα των νόσων του συνδετικού ιστού μιμούνται εκείνα των νόσων του θυρεοειδούς, έτσι ώστε η αντιμετώπιση και ανακούφιση των συμπτωμάτων να αποτελούν πρόκληση για τους ρευματολόγους και τους ενδοκρινολόγους.
Σε κάθε ασθενή που γίνεται διάγνωση ερυθηματώδους λύκου ή άλλης νόσου του κολλαγόνου, καλό είναι να αποκλείεται μια θυρεοειδική δυσλειτουργία με έλεγχο των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων, της TSH και των ορμονών του θυρεοειδούς καθώς και με ένα υπερηχογράφημα του αδένα.

Πηγές:

1) Pan X-F, Gu J-Q, Shan Z-Y (2015) Patients with Systemic Lupus Erythematosus Have Higher Prevalence of Thyroid Autoantibodies: A Systematic Review and Meta-Analysis. PLoS ONE.
2) Autoimmune thyroid disease in systemic lupus erythematosus. D Pyne, D A Isenberg. Ann Rheum Dis 2002.

Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου MD, Ενδοκρινολόγος, Θεσσαλονίκη