Οι διατροφικές διαταραχές όπως η νευρική ανορεξία, η βουλιμία και η επεισοδιακή υπερφαγία μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα των ορμονών που ρυθμίζουν το μεταβολισμό, τη γονιμότητα και την εγκυμοσύνη.

Ποιες είναι οι διατροφικές διαταραχές;

Η νευρική ανορεξία, η νευρική βουλιμία και η επεισοδιακή υπερφαγία (binge- eating), είναι συχνές καταστάσεις, τα άτομα που υποφέρουν από αυτές ακολουθούν ένα «ανθυγιεινό τρόπο διατροφής», o οποίoς επηρεάζει σημαντικά τη σωματική και ψυχική ευεξία.

Στην περίπτωση της νευρικής ανορεξίας τα άτομα είναι λιποβαρή ως αποτέλεσμα ακραίας δίαιτας ή υπερβολικής άσκησης.
Τα άτομα με βουλιμία έχουν συνήθως φυσιολογικό βάρος, αλλά παρουσιάζουν επεισόδια ανεξέλεγκτης υπερφαγίας. Κατά τη διάρκειά τους καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες φαγητού και τα άτομα βιώνουν ένα αίσθημα ότι βρίσκονται εκτός ελέγχου και ότι είναι ανίκανα να σταματήσουν την υπερφαγία.
Τα επεισόδια υπερφαγίας ακολουθούνται συνήθως από τη χρήση καθαρτικών ή την πρόκληση εμέτου για να αποβληθούν οι τροφές που έχουν καταναλωθεί.
Αντίθετα, τα άτομα με διαταραχή binge-eating έχουν συχνά επεισόδια ανεξέλεγκτης υπερφαγίας, αλλά δεν προσπαθούν να το “αντισταθμίσουν” κάνοντας εμετό, νηστεία ή υπερβολική άσκηση. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα με διαταραχή binge-eating συχνά γίνονται παχύσαρκα.

Οι διατροφικές συνήθειες και το βάρος μας έχουν μια σημαντική σχέση με τις ορμόνες μας.
Με τη σειρά τους, οι ορμόνες επηρεάζουν τη συνολική ανάπτυξη μας: την ανάπτυξη των οστών, την εφηβεία, τη γονιμότητα, το επίπεδο εγρήγορσης, το μεταβολισμό του σακχάρου και την όρεξη. Οι διατροφικές διαταραχές μεταβάλλουν τα επίπεδα των ορμονών, προκαλώντας σωματικά και ψυχολογικά προβλήματα.

Επιδράσεις στο μεταβολισμό

Με τον όρο μεταβολισμός εννοούμε το σύνολο των χημικών αντιδράσεων που συμβαίνουν μέσα στο σώμα γώστε να διατηρηθούν τα επίπεδα ενέργειας.
Όταν μια διατροφική διαταραχή αρχίζει τα πρώτα χρόνια της ζωής, αυτό μπορεί να αλλάξει τις ορμόνες που εμπλέκονται στην ήβη και την ανάπτυξη. Η εφηβεία μπορεί να καθυστερήσει και τα οστά μπορεί να αποτύχουν να αναπτυχθούν, οδηγώντας σε καχεκτική ανάπτυξη και εύθραυστα οστά (οστεοπόρωση).
Οι διατροφικές διαταραχές μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε χαμηλά επίπεδα ορμονών του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμό).

Επιπτώσεις  στις ορμόνες του στρες

Οι διατροφικές διαταραχές μπορεί να ενισχύσουν την παραγωγή των λεγόμενων «ορμονών του στρες», της κορτιζόλης, της αυξητικής ορμόνης και των κατεχολαμινών.
Οι ορμόνες αυτές συνήθως απελευθερώνονται σε υψηλότερες συγκεντρώσεις σε περιόδους υψηλής πίεσης και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ύπνου, αίσθημα άγχους, κατάθλιψης και πανικού.

Επιπτώσεις στη γονιμότητα και την εγκυμοσύνη

Οι διατροφικές διαταραχές μπορεί να φέρουν αλλαγές στις αναπαραγωγικές ορμόνες που είναι υπεύθυνες για τη διατήρηση της εμμήνου ρύσης, της λίμπιντο. Ως αποτέλεσμα, μερικές γυναίκες θα έχουν ανώμαλες περιόδους, κάποιες θα αντιμετωπίσουν αμηνόρροια και μερικές υπογονιμότητα. Οι άνδρες, από την άλλη πλευρά, μπορεί να χάσουν τη λίμπιντο ή να έχουν προβλήματα στύσης.

Μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες με διατροφικές διαταραχές αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, καθώς και συχνότερα την ανάγκη για καισαρική τομή, επιλόχεια κατάθλιψη, αποβολές και πρόωρο τοκετό.
Ωστόσο, οι περισσότερες έγκυες γυναίκες που έχουν αναρρώσει από διατροφικές διαταραχές έχουν υγιή εγκυμοσύνη.

Οι διατροφικές διαταραχές και η παχυσαρκία

Σε περίπτωση επεισοδιακής υπερφαγίας ή binge- eating, αυτή η ψυχαναγκαστική υπερφαγία συνήθως οδηγεί σε παχυσαρκία. Η παχυσαρκία, με τη σειρά της, έχει άσχημες συνέπειες, όπως τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, την ανάπτυξη διαβήτη, καρδιακής νόσου, χολόλιθων, ουρικής αρθρίτιδας και γενικότερα μεταβολικού συνδρόμου.
Η παχυσαρκία προκαλεί επίσης μια αύξηση στα επίπεδα των ορμονών που ευνοούν τη συσσώρευση του λίπους του σώματος, καθιστώντας έτσι ακόμα πιο δύσκολη την απώλεια βάρους.
Η θεραπεία επικεντρώνεται στην ψυχολογική αλλαγή (για παράδειγμα, την αντιμετώπιση των συναισθηματικών λόγων για τους οποίους κάποιος αισθάνεται ότι πρέπει να τρώει περισσότερο), καθώς και  την αλλαγή στον τρόπο ζωής, με υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση.

Η κατανόηση αυτών των επιπτώσεων είναι συχνά χρήσιμη για τους πάσχοντες και μπορεί να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες και να ζητήσουν βοήθεια.

Γιαζιτζόγλου Ευαγγελία, ειδικός ενδοκρινολόγος
www.endoderma.gr