Λέξεις κλειδιά: χαμηλό και υψηλό ασβέστιο, παραθορμόνη, παραθυρεοειδείς αδένες

Oι παραθυρεοειδείς αδένες είναι μικρoί ενδοκρινείς αδένες που βρίσκονται στο λαιμό και παράγουν την ορμόνη παραθορμόνη.
Ο υπερπαραθυρεοειδισμός και ο υποπαραθυρεοειδισμός είναι καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από αλλαγές στα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα και χαρακτηρίζονται αντίστοιχα από εντονότερη ή ανεπαρκή λειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων.

Υπάρχουν συνήθως τέσσερις παραθυρεοειδείς αδένες, συνήθως δύο παραθυρεοειδείς αδένες σε κάθε πλευρά. Μερικά άτομα μπορεί να έχουν έξι, οκτώ ή ακόμη παραθυρεοειδείς αδένες.
Αυτοί οι αδένες δεν μπορούν να γίνουν αισθητοί κατά την εξέταση του λαιμού.

Η κύρια λειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων είναι η διατήρηση των επιπέδων του ασβεστίου και του φωσφόρου. Το καταφέρνουν αυτό μέσω της έκκρισης της παραθορμόνης.
Η παραθορμόνη ανταγωνίζεται την καλσιτονίνη, ορμόνη που παράγεται από το θυρεοειδή. Διάβασε για την καλσιτονίνη εδώ.

Πώς όμως λειτουργεί η παραθορμόνη;

• Η παραθορμόνη αυξάνει τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα, διεγείροντας τους οστεοκλάστες, δηλαδή τα κύτταρα αποδόμησης των οστών, να αποδομούν το οστό, απελευθερώνοντας με αυτόν τον τρόπο ασβέστιο στην κυκλοφορία.
• Η παραθορμόνη αυξάνει τη γαστρεντερική απορρόφηση του ασβεστίου μέσω της ενεργοποίησης της βιταμίνης D και προωθεί την επαναρρόφησή του από τους νεφρούς.
• Η παραθορμόνη είναι ο κύριος ρυθμιστής των συγκεντρώσεων του φωσφόρου στο αίμα

Ο υπερπαραθυρεοειδισμός

Ο υπερπαραθυρεοειδισμός είναι η κατάσταση κατά την οποία υπάρχει υπερβολική έκκριση και παραγωγή της παραθορμόνης.
Προκαλείται συνήθως από ένα καλοήθη πολλαπλασιασμό των κυττάρων του αδένα, το αδένωμα του παραθυρεοειδούς αδένα, κατάσταση γνωστή ως πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός.

Η νεφρική νόσος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υπερπαραθυρεοειδισμό.
Όταν τα νεφρά νοσούν, χάνεται πολύ ασβέστιο με την ούρηση, με αποτέλεσμα να υπάρχει αντίδραση από τους παραθυρεοειδείς και να απελευθερώνεται παραθορμόνη.
Οι αδένες γίνονται τότε υπερτροφικοί. Αυτή η κατάσταση είναι επίσης γνωστή ως δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός.
Αν συντηρείται αυτό για παρατεταμένη χρονική περίοδο, ο παραθυρεοειδής ιστός μπορεί να μην ανταποκρίνεται στα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα και να αρχίσει να απελευθερώνει αυτόνομα παραθορμόνη.
Τότε μιλάμε για τριτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό.

Ποια συμπτώματα δημιουργεί η αύξηση του ασβεστίου στο αίμα;

Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχουν όλα τα συμπτώματα της υπερασβεστιαιμίας για να επηρεαστεί η καθημερινότητά αυτού που νοσεί.
Δες τι μπορεί να προκαλέσει η αύξηση του ασβεστίου ατο αίμα:

• υπνηλία
, κατάθλιψη
• καταβολή, αδυναμία
• υπέρταση
• βραδυκαρδία
• ελάττωση του διαστήματος Q-T
• πολυουρία
• πέτρες στα νεφρά
• ναυτία, έμετοι
• δυσκοιλιότητα, δυσπεψία
• αύξηση της συχνότητας του πεπτικού έλκους
• οστεοπόρωση
• υποτροπιάζουσα παγκρεατίτιδα

 

O υποπαραθυρεοειδισμός

Η κατάσταση της μειωμένης δραστηριότητας των παραθυρεοειδών αδένων είναι γνωστή ως υποπαραθυρεοειδισμός και συνοδεύεται από υποασβεστιαιμία, δηλαδή μειωμένο ασβέστιο στο αίμα.
Ο υποπαραθυρεοειδισμός προκαλείται κυρίως μετά από βλάβες των αδένων ή από μειωμένη παροχή αίματος κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης του θυρεοειδούς αδένα, αν και μπορεί επίσης να συνδέεται με σπανιότερα γενετικά σύνδρομα όπως το σύνδρομο DiGeorge ή άλλα αυτοάνοσα σύνδρομα.
Υποπαραθυρεοειδισμός μπορεί θα παρατηρηθεί επίσης μετά από χειρουργική αφαίρεση των ίδιων των παραθυρεοειδών αδένων στην περίπτωση αδενώματος ή καρκίνου.

Ο υποπαραθυρεοειδισμός μπορεί να παρουσιαστεί με συμπτώματα που σχετίζονται με έλλειψη ασβεστίου:

Τι συμπτώματα προκαλεί η υπασβεστιαιμία, δηλαδή το χαμηλό ασβέστιο;

• Αυτόματες μυικές συσπάσεις
• Παραισθησίες γύρω από την περιοχή του στόματος, μουδιάσματα στα άκρα
• Σημείο Trousseau (καρπικός σπασμός μετά από διόγκωση της περιχειρίδας πάνω από τη συστολική πίεση)
• Σημείο Chvostek (μετά από πλήξη του προσωπικού νεύρου βλέπουμε σπασμούς στο πρόσωπο)
• Αυξημένα τενόντια αντανακλαστικά
• Καρδιακές αρρυθμίες
• Αλλαγές στο ηλεκτροκαρδιογράφημα

Οι νόσοι των παραθυρεοειδών αδένων αποτελούν τη βασική αιτία για τις αλλαγές στις τιμές του ασβεστίου, είτε πρόκειται για υψηλό είτε για χαμηλό ασβέστιο!

Ρωτήστε το γιατρό σας για την παραθορμόνη και την καλσιτονίνη, τις ορμόνες που συμμετέχουν στο μεταβολισμό του ασβεστίου αλλά και για τη βιταμίνη D, που παίζει επίσης σημαντικό ρόλο!

 

Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου, ειδικός ενδοκρινολόγος
www.endoderma.gr